De sector van de circulaire en duurzame economie biedt tal van ontwikkelingsmogelijkheden, met name dankzij de samenwerking tussen verschillende spelers. Dat is de richting die Permafungi en Sonian zijn ingeslagen, door samen nieuwe producten te creëren die gebruikmaken van de expertise en middelen van beide partners, met de steun van het Circulaire Innovatieprogramma van Innoviris.
Deze eerste succesvolle prototypes maken de weg vrij voor nieuwe projecten en synergieën.
Natuurlijke productie
Concreet is deze gezamenlijke creatie een interieurmeubel, genaamd “Chimère”, ontworpen door de kunstenaar Damien Gernay. Het heeft de vorm van een module van 1,20 m hoog en 1,50 m breed en houdt het midden tussen een designrekje en een open scheidingswand, gemaakt van Permafungi mycomaterialen die een houten frame omsluiten, geleverd en op maat gesneden door Sonian. Het geheel is erg sterk en heeft een groot draagvermogen, waardoor dit nieuwe object de functionele prestaties kan leveren die van een dergelijk item worden verwacht.
Zoals de ontwerpers uitleggen, is de productie van deze console gebaseerd op echte synergie, terwijl er tal van uitdagingen bij kwamen kijken.
Stephan Kampelmann van Sonian: “ Bij de start van dit project was Damien Gernay sterk geïnteresseerd in de mogelijkheden van mycomaterialen. Hij was het die met dit concept kwam aanzetten, een soort console/rek dat in een ruimte kan worden geplaatst om ze af te bakenen, waarbij het sterk visuele aspect van het materiaal en de uitermate regelmatige superstructuur ervan een troef zijn.
Voor dit project leverden we het beukenhouten frame aan de binnenkant van de meubels, evenals het houtafval dat als substraat diende voor de schimmels die het mycomateriaal produceren dat het frame bedekt.
De grootste moeilijkheid was echter het ontwerpen en bouwen van de mal waarin de ondersteunende structuur zit, omgeven door houtspaanders, en waarin het mycelium wordt geïnoculeerd.
De schimmels voeden zich vervolgens met het houtafval in de mal, waardoor fijne draden ontstaan die het houten frame binnendringen en ervoor zorgen dat het geheel aan elkaar kleeft. En dat is best indrukwekkend, want in de schrijnwerkerij is het in elkaar zetten van de verschillende stukken hout altijd een heel belangrijk technisch moment in het fabricatieproces. Hier wordt die fase echter biologisch uitgevoerd, en niet met schroeven, spijkers of lijm, maar met draden op celniveau. We spelen dus echt met levende organismen. En dat maakt het allemaal zo spannend en innovatief”.
Victoria Maertens van Permafungi: “ Voor het rijpen van de mycomaterialen in de mal moet je tussen de drie en vijf weken rekenen voordat het materiaal alle beschikbare ruimte heeft ingenomen, wat het proces stabiliseert. Vervolgens is er dan nog de ontkistingsfase, die eigenlijk heel complex is omdat het mycomateriaal in dit stadium nog nat en dus heel kwetsbaar is. Om de goede ontkistingstechniek te vinden die het object niet beschadigt en op die manier ons werkprotocol te definiëren, deden we verschillende pogingen, met vallen en opstaan. Nadat de module uit de mal is gehaald, moet ze nog ongeveer tien dagen drogen voordat ze kan worden gebruikt.”
Combinatie van resources en competenties
Om dit project tot een goed einde te brengen, moesten de teams van Permafungi en Sonian elkaar leren kennen om te ontdekken waar en hoe hun respectieve activiteiten elkaar aanvulden.
Stephan Kampelmann van Sonian: “ We werken al een tijdje samen met Permafungi. We realiseerden ons al snel dat hun activiteit, het kweken van paddenstoelen en de productie van mycomaterialen daaruit, en de onze, die veel zaagsel en houtspaanders oplevert, elkaar goed konden aanvullen. Heel eenvoudig : omdat we beiden met volledig natuurlijke producten werken en schimmels zich in de natuur voeden met houtachtig materiaal. Het zijn organismen die al miljoenen jaren in symbiose leven in ecosystemen “.
Voortbouwend op deze synergieën werkten Sonian en Permafungi samen met Damien Gernay aan het ontwerp en de ontwikkeling van dit object, dat ze afgelopen maart tentoonstelden op de Collectible Design Fair in Brussel, een van de belangrijkste internationale evenementen op het gebied van hedendaags design.
Ontwikkelingen beheren
Nadat het prototype en de eerste exemplaren waren geproduceerd, was het project als geheel natuurlijk nog niet klaar. Het sluit immers aan bij een breder proces dat moet leiden tot de ontwikkeling van nieuwe producten op basis van dit samenwerkingsconcept, gevolgd door de massaproductie en marketing.
Permafungi en Sonian werken deze punten nu verder uit, zowel wat betreft de verdeling van rollen en vaardigheden, als de perspectieven die dit initiatief opent.
Stephan Kampelmann: “ Bij Sonian gebruiken we het hout van het Zoniënwoud om meubels te maken voor onze belangrijkste klanten, die ontwerpers en interieurarchitecten zijn. Dat is de doelgroep waaraan we deze nieuwe mogelijkheden willen voorstellen, want dit nieuwe materiaal, een combinatie van mycomateriaal en lokaal hout, is natuurlijk duurder is dan andere bestaande materialen, zoals hennep, vlas of andere materialen van biologische oorsprong. Daarom onderzoeken we op dit moment de mogelijkheden op het vlak van design en een commercieel formaat, aangepast aan deze markt “.
Victoria Maertens van Permafungi: “ Binnen dit project is Sonian verantwoordelijk voor de promotie en marketing, terwijl wij instaan voor de productie. Bovendien hebben we al nieuwe ideeën voor gezamenlijke projecten op basis van dit concept, waarbij hout en mycomaterialen worden gecombineerd. En bij een aantal van die projecten staan wij in voor de commerciële ontwikkeling. Belangrijk daarbij is onze toegang tot de doelmarkten “.
Dit gezamenlijke productieproject met zijn voorbeeldige aanpak, bevestigt de voordelen voor spelers in de circulaire economie van het ontwikkelen van synergieën die gebaseerd zijn op hun beheersing van de hulpbronnen in kwestie. Die kunnen immers leiden tot de ontwikkeling van nieuwe producten.
En dat is precies wat Stephan Kampelmann graag wil benadrukken: “ Het is niet de eerste keer dat we met andere ondernemingen samenwerken. Die partnerschappen zijn bepalend voor onze benadering, of het nu gaat om samenwerkingen met architecten zoals Bento of spelers uit de industrie zoals BC Materials voor materialen uit afgegraven grond, of Bel Albatros voor panelen van gerecycled kunststof.
Ons advies aan iedereen die geïnteresseerd is in een dergelijke synergie is om een open geest te hebben en de hand uit te reiken naar anderen, ideeën uit te wisselen en te delen, in het bijzonder via de activiteiten die door circlemade.brussels worden georganiseerd “.
