Op 10 februari organiseerde de FOD Volksgezondheid met de steun van Möbius een evenement ter gelegenheid van de lancering van het Herstelbaarheidsplatform. Na Frankrijk voert ook ons land op 2 mei een herstelbaarheidsindex in voor bepaalde toestellen die in België op de markt worden gebracht.
Nieuwe wetgeving
Onder de vorige regering werd op federaal niveau een wettelijk kader goedgekeurd dat de invoering van een herstelbaarheidsindex voorschrijft (wet van 17 maart 2024 ter bevordering van de herstelbaarheid en de levensduur van goederen die op 2 mei 2024 in het Belgisch Staatsblad is verschenen). Deze wet wordt aangevuld met 3 uitvoeringsbesluiten.
Het doel van de wet is om consumenten betrouwbare informatie te geven over de herstelbaarheid, levensduur en herstelmogelijkheden van bepaalde goederen. In een eerste fase zal de herstelbaarheidsindex van toepassing zijn op huishoudelijke vaatwassers, stofzuigers, hogedrukreinigers, grasmaaiers en laptops. In een tweede fase wordt ook een berekeningsmethode toegevoegd voor fietsen, elektrische fietsen en steps.
Herstelbaarheidsindex
Deze index geldt alleen voor toestellen die voor het eerst op de markt worden gebracht en wordt berekend op basis van verschillende criteria:
- beschikbaarheid van technische herstelinformatie en onderhoudshandleidingen,
- gemak van demontage (stappen, beschikbaarheid van reserveonderdelen, benodigd gereedschap en soorten bevestigingen),
- beschikbaarheid van reserveonderdelen en levertijden,
- verhouding tussen de prijs van reserveonderdelen en de prijs van het nieuwe product,
- andere criteria die specifiek zijn voor het betreffende product.
Voor elk criterium wordt een score gegeven, die bij elkaar opgeteld een totaalscore op 10 opleveren.
Fabrikanten of importeurs die een product voor het eerst op de markt brengen, moeten de herstelbaarheidsindex daarvan berekenen en meedelen aan de verkopers, die verplicht zijn om de index goed zichtbaar bij de prijs te vermelden. De technische normen die worden gebruikt om de scores te bepalen, worden ook beschikbaar gemaakt voor consumenten via een gratis website (URL of QR-code).
De wet treedt in werking op 2 mei 2025. VITO heeft een database ontwikkeld van alle indexen en subscores om ervoor te zorgen dat ze in de praktijk geïmplementeerd kunnen worden. Die database helpt consumenten om te kiezen uit de verschillende producten die op de markt te vinden zijn.
Herstelbaarheidsplatform
De wet roept een Belgisch overleg- en kennisplatform in het leven om de uitwisseling van kennis en de verspreiding van informatie ten gunste van het herstel en de verlenging van de levensduur van goederen te bevorderen.
Het platform omvat fabrikanten, importeurs, distributeurs, verkopers, herstellers, kenniscentra en organisaties die verschillende belangen vertegenwoordigen (consumenten, vakbonden, werkgevers, leefmilieu) en de federale en gewestelijke overheden.
Tijdens het voorbereidende co-creatiewerk met 18 belanghebbenden werden 6 algemene principes vastgesteld:
- alle belanghebbenden verzamelen
- de continue werking van de index verbeteren
- de uitwisseling van informatie gemakkelijker maken, vooral met de overheid
- 3 werkgroepen organiseren
- een jaarlijkse bijeenkomst houden die het hele ecosysteem samenbrengt
- belanghebbenden regelmatig informeren en raadplegen
Het platform zal 5 belangrijke functies vervullen:
- de index en de invloed ervan op de herstelbaarheid van goederen monitoren
- technische expertise uitwisselen en ontwikkelen
- informatie wisselen over beleidsontwikkelingen, meer bepaald op EU-niveau, om op één lijn te blijven
- bewustmaking
- netwerking met het oog op samenwerkingen
Hieronder vind je de thema’s waarrond de 3 werkgroepen werken:
WG1: impactmonitoring, herstelbaarheidsgraad, aantal nieuwe herstellers, aantal herstellingen, evolutie van de gemiddelde herstelbaarheidsscore
WG2: toezicht houden op de werking van de index, wijzen op praktische knelpunten
WG3: delen van technische expertise over herstelling, uitwisselingen tussen herstellers en feedback aan producenten.
Iedereen die geïnteresseerd is, kan bij deze werkgroepen aansluiten.
Conclusie
De invoering van de herstelbaarheidsindex is een eerste stap die fabrikanten aanmoedigt om reserveonderdelen voldoende lang aan te bieden of demonteerbare producten te maken, maar dit is niet genoeg. De index alleen is immers niet voldoende om het uiteindelijke doel te bereiken – er moeten nog andere voorwaarden vervuld zijn om effectieve herstellingen mogelijk te maken. Die voorwaarden zijn onder meer de herstelkosten, maar ook de nood aan opleiding omdat er momenteel te weinig personeel is dat al die opdrachten kan uitvoeren.
Meer weten:
